Rozwód, rozstanie rodziców jest dla dziecka bardzo bolesnym przeżyciem. ,,Jest to dla dziecka pierwszy w życiu koniec świata”. Zostaje zaburzone jego poczucie bezpieczeństwa, w wyniku czego może pojawić się lęk, poczucie winy. Dzieci rozumieją znacznie więcej niż wydaje się nam dorosłym i często będąc obserwatorami konfliktu rodziców tworzą własne wytłumaczenia obserwowanych zdarzeń i słyszanych rozmów. Dziecko może poczuć się odrzucone i niechciane, może zacząć szukać winy w sobie (,,gdybym był bardziej grzeczny rodzice nie kłóciliby się i tata by się nie wyprowadził”)
Jeżeli wiemy, że nie ma innej drogi, wyczerpaliśmy już inne możliwości i rozwód jest jedynym wyjściem – zadbajmy, aby towarzyszyć dziecku w obliczu tej sytuacji, nie pozostawiajmy go samemu sobie skazując na domysły. Zadbajmy o to, aby dziecko wiedziało, że pomimo, iż rodzice przestają być małżeństwem nie przestają być rodzicami.
Pomimo tego, że rozwód jest zawsze negatywnym doświadczeniem dla dziecka, nie zawsze musi działać na niego w sposób niszczący.
Jak wykazują badania, że nie sam rozwód jest sytuacją, w której pojawiają się problemy z zachowaniem dziecka a raczej jest nią bycie świadkiem konfliktu rodziców. Długotrwały, niekontrolowany konflikt powoduje urazy u dzieci.
Bardzo ważne jest aby dziecko miało w kimś zaufanym i bliskim oparcie, z kim mogłoby porozmawiać o zaistniałej sytuacji. Mogą to być dziadek, babcia, ciocia, nauczyciel…
Jak powiedzieć dziecku, że rodzice się rozwodzą?
Najlepiej zrobić to wspólnie z drugim współmałżonkiem, aby dziecko poczuło jedność rodziców w obliczu trudnej sytuacji. Ważne, abyśmy wcześnie zaplanowali co chcemy dziecku powiedzieć, uzgadniając to wcześnie z partnerem, aby uniknąć kłótni, konfliktów. Powstrzymajmy się od wypowiadania negatywnych opinii nt drugiego rodzica w obecności dziecka. Zadbajmy także, aby nic nam nie przeszkadzało w trakcie rozmowy, warto pomyśleć o wyciszeniu telefonu, wyłączeniu telewizora itp.
Podczas takiej rozmowy, oczywiście ważne jest to, co mówimy, ale ważne jest przede wszystkim JAK mówimy. Dzieci odczytują przede wszystkim nasze emocje płynące z mowy ciała. Warto więc zadbać o swój stan psychiczny. Jeżeli czujemy ogromną złość, smutek, rozpacz może ten stan udzielić się naszemu dziecku.
W trakcie rozmowy bardzo istotne jest, aby wytłumaczyć dziecku, że pomimo, iż rodzice rozstają się ze sobą, nigdy nie przestaną być rodzicami, nadal będą odpowiedzialni za ich dobro, edukację i wszelką pomyślność. Upewnijcie je, że je kochacie i zależy Wam na ich dobru.
Warto upewnić się, że dziecko rozumie, że rozwód jest problemem dorosłych, że to nie dziecko jest powodem rozstania.
Rozmowa oczywiście musi być dostosowana do wieku dziecka, postarajmy się nie wciągać go nadmiernie w świat dorosłych zagłębiając się w przyczyny rozstania. Dziecku wystarczy krótka informacja typu: ,,Mama i tata już od dłuższego czasu nie dogadują się ze sobą i nie potrafią razem rozwiązywać problemów. Doszliśmy do wniosku, że nie potrafimy już razem ze sobą mieszkać i postanowiliśmy się rozwieść. Wiemy, że to dla Ciebie trudne i bolesne. Oboje bardzo Cię kochamy i nie przestaniemy kochać. Będziesz nadal mieć mamę i tatę, ale od teraz będziemy mieszkać oddzielnie”
Bądźmy szczerzy i uczciwi wobec dziecka, jeżeli chodzi o stratę jaką ponosi rodzina w wyniku rozwodu. Nie róbmy też mu fałszywej nadziei, że rodzice jeszcze może kiedyś wrócą do siebie, to nie ułatwi dziecku przystosowania się do nowej sytuacji.
Nie oczekujmy też, że dziecko od razu zrozumie sytuację, dla młodszego dziecka pojęcia typu ,,rozwód, rozstanie” są niezrozumiałe.
Starszym dzieciom możemy wytłumaczyć, że podejmowaliśmy próby ocalenia związku, ale nie powiodły się.
Musimy być przygotowani na różne reakcje emocjonalne dziecka gniew, smutek, rozpacz. Istotne jest, aby pozwolić dziecku mówić o swoich uczuciach, nie osądzać ich.
Rozstanie rodziców jest procesem, trzeba pokazać, że pomimo zmian życie toczy się dalej, przestrzegać codziennych czynności i obowiązków, a także dbać o siebie samych. To kluczowe abyśmy dbali również o własne samopoczucie, aby nie okazywać przy dziecku swojego załamania.
10 przykazań dla rozstających się rodziców:
- Ogranicz do minimum liczbę zmian, z jakimi musi się uporać dziecko.
- Jeśli konieczne jest rozdzielenie rodzeństwa lub dziecko ma pozostać tylko pod opieką jednego z nich zadbaj, szczególnie w przypadku nastolatków, aby dziecko zostało przy rodzicu tej samej płci.
- Zadbaj o kontakty dziecka z drugim rodzicem. Nawet, jeśli jesteś z nim w konflikcie – zachęcaj i inicjuj kontakty z dzieckiem.
- Konflikty z byłym partnerem redukuj do minimum. Szczególnie w obecności dzieci.
- Nie używaj dziecka jako posłańca, szpiega, czy kontrolera.
- Utrzymaj własną sieć wsparcia i korzystaj z niej często.
- Dbaj o siebie i swoje potrzeby.
- Duuuużo rozmawiaj z dzieckiem.
- Uzbrój się w cierpliwość– to czas próby i wzmożonej agresji dziecka! Najgorszy jest pierwszy rok po rozwodzie. Pamiętaj, że czas leczy rany.
- Podkreślaj, że rozwód dotyczy współmałżonków, a nie rodziców– nimi pozostaje się do końca życia.
Autor: Anna Warot-Szandar
Literatura:
- ,,Pomóż dziecku przetrwać rozwód. Poradnik dla rozwodzących się rodziców” Lisa Rene Reynolds, Wyd: Bis 2012
- ,,Dwa domy, jedno dzieciństwo. Jak wychowywać dzieci po rozwodzie” Emery Robert.E, wyd Media Rodzina 2018
